Her yedi yıl bazen de on yılda bir gerçekleşen, ekonomik dalgalanmalara, bu kez de ülkemiz 2018 yılı yaz ve sonbaharında yakalandı. Hayatın akışına uygun olarak her alanda olduğu gibi ekonomi de devamlı durağan değildir. Zamanı ve zemini kollayarak dalgalanır. Adeta sinüsoidal dalgalar gibidir. Bu dalgaların frekansları farklı boylarda-boyutlarda olabilir. Yani, gelen ekonomik krizin tıpkı deprem gibi aletsel büyüklüğü (magnitud’ü), şiddeti (tahribatı ve zayıflatıcı tesiri) vardır.
Birçok ülkede, aylarca hatta bazen yıllarca, yaygın olarak devam eder krizler. Türkiye’de son aylarda yaşadığımız ekonomik dalgalanma, kriz midir değil midir ya da sebepleri itibarıyla mahreçi (kökeni) dış kaynaklı mıdır yoksa başka bir şey midir? Teğet mi geçecek uzun süremi kalacak? Ben bunlara girmek istemiyorum. Bunları siyaset değerlendirsin…
Bugün konumuz biziz… Yani, elektrik piyasası… Elektrik piyasası ve genel olarak sektörümüz, her meslek grubu gibi son aylardaki dalgalanmalardan tabi ki etkilenmiştir. Bu etkilenme çoğunlukla tabi ki menfiidir. Ancak, kısmen müspetde gerçekleştiği yerler, sektörler vardır. Bunların başında, ihracatı yüksek olan sektörler geliyor. Türk Liramızın değer kaybedip, dövizin yükseldiği dönemlerde ihracat artar. Zira Türkiye de üretilen malların maliyeti de döviz karşısında ucuzladı. Bu da dışarıya satışı arttırdı. O yüzden Ağustos ve bilhassa Eylül de ihracat rekor kırdı. Muhtemelen ekim ayı da benzer bir artışla bitecek.
Şimdi gelelim daha çok tesir ettiği kısma… Yani, menfii yanlarına. Her ekonomik dalgalanma tabi ki daha çok zarar verir. Bilhassa bizim gibi enerji’de dışarı bağımlı ülkeler ve ithalatı ihracattan fazla olanlara menfii tesir eder. Dövizin yükselmesi ile başta akaryakıt, elektrik, doğalgaz ve buna bağlı olarak bilcümle sanayi ve ticari ürünlerde, zam görmüşlerdir. Elektrik sektörümüz ve buna bağlı piyasamızda bu olumsuzluklardan maalesef etkilenmektedir tabii olarak. Gerçi, dövizdeki gerileme yüreklere su serpse de, esnaf ve sanayicilerimiz nezdinde, tedirginlikler tam olarak gitmemiştir! Maliye ve Hazine Bakanı Sn. Berat Albayrak’ın açıkladığı Orta Vadeli Ekonomik Planların (OVP) tesiri yavaş yavaş kendisini gösterse de, biz elektrik malzemesi ticareti yapan esnafın, ticaretin birinci dersini, tekrar hatırlamamızda fayda var. Ben bu ve buna benzer hatırlatmaları Ekonomik dalgalanmaların yaşandığı 2008 ve daha sonraki yıllarda da yapmıştım acizane… Bizlerin, elektrik piyasamızda, diğer meslek gruplarının da kendi piyasalarında dikkat etmesi gereken başlıca hususlar şunlardır. Bunlar yirmi beş yıllık toptancı, kırk yıllık da ticaret tecrübemle ,w(11 yaşından beri ticaretin içindeyim) vasıl olduğum neticelerdir. Bilhassa ticarete yeni başlamış ve başlamayı düşünen genç arkadaşlarıma…
1) Vadeli satılan her mal risk taşır.
2) Risk satılan malın, ürünün vs.nin parasının NAKİT olarak kasaya girmesine kadar olan süre içinde bitmez devam eder.
3) Vadesi gelmemiş çek, senet, hesabı kapatılmamış açık hesaplar ve günü gelip ödenmemiş (protesto olmuş) tüm kıymetli evraklarda bu riske dâhildir.
Yani risk, kısaca mal deponuzdan karşı tarafa(müşteriye) sevk olduktan sonra parası kasanıza girene kadar devam eder. Öyleyse ne yapmalıyız “Hiç vadeli mal satmayalım mı?” diyeceksiniz. Hayır! Tabi ki satacağız. Yeterli araştırmalar yapıldıktan sonra malı vereceğiz, evrakımızı (çek, senet vs.) alacağız. Burada, dikkat edeceğimiz esas husus şudur. Riskimiz sermayemizle mütenasip olmalıdır. Yani ekonomik dalgalanmalar olduğunda krizlerden etkilenmemenin ya da en az etkilenmenin yolu budur. Sermayeniz ile mütenasip bir iş ve ticaret yapmanızdır. Piyasaya açtığınız kredi ya da yaptığınız ciro sermayenizi kesinlikle geçmemelidir. Açık hesap (+) çek (+) senet (+) protesto olmuş hesapların toplamı asla ana sermayenizi geçmemesi gerekir. Eğer bu risk sermayenizin üzerinde ise o zaman başka bir şeye Batma Riskine evrilir.
Bu yüzden bu dört parametrenin sermayenizi aşmaması lüzumludur. Ama tabi ki ticaret risktir. Riske girenin kazancı girmeyenlere göre fazla olduğu zamanlarda olabilir. Tabi batma riskini de göz önüne almalısınız.
Tüm meslektaşlarıma zararsız, bereketli ticaretler diliyorum
Facebook Yorum
Yorum Yazın