“İşinle ne kadar küçük olursa olsun ilgilen; hayattaki dayanağın odur. Seveceğin bir iş seçersen yaşamında bir an bile çalışmış ve yorulmuş olmazsın. İşini öyle sev ki, başarıların bedenini ve yüreğini güçlendirirken, verdiklerinle de yepyeni hayatlar başlamış olsun.” XSENTİUS
Küçükken sorulan klasik sorulardan biri büyüyünce ne olacaksın? sorusudur. Hiç düşünmeden verilen cevap ise çoğunlukla hep aynıdır.
“Ben büyüğünce doktor olacağım, öğretmen olacağım,mühendis olacağım” Çocukluğunuzu bir hatırlayın oyun oynarken bile birçoğumuz doktor, öğretmen ya da mimar, mühendis, polis olmuşuzdur. O zamanlar hiç bilmezdik, bu mesleklerin ne zorlukla seçildiğini, ne zorluklarla okunduğunu ve de ne zor şartlar altında görev yapıldığını.…
Bireyin ömür boyu yaşamını olumlu olumsuz etkileyen en önemli seçimlerinden birisi meslek seçimidir herhalde. Bu yazıdaki amacım araştırmalarım, gözlemlerim ve tecrübelerimle çocuklarımızı, gençlerimizi doğru meslek ve alan seçimine yönlendirmek “Meslek Seçiminde Nelere Dikkat Etmeliyiz? Hangi mesleği seçmeliyiz?” sorularının cevabını bulmak ve paylaşmaktır. İkinci yazımda ise teknolojinin ilerlemesiyle gelişen yeni meslekleri ve var olan meslek tanıtımlarını sizlere aktarmak olacaktır.. Umarım bu paylaşımlarım doğru yönlendirmelerimizle gençlerimize kendi meslek seçimlerinde yeni bir ışık tutar ve daha bilinçli seçimler yaparlar.
Meslek bildiğiniz gibi süreklilik gerektirir, maddi ve manevi olarak doyum ve kazanç sağlar. Meslek seçimi tüm yaşamını etkilediği gibi aynı zamanda yaşayacağı çevreyi, bir anlamda ekonomik durumunu ve ilişkide bulunacağı insanları da seçmiş olmaktadır. Bu nedenle bireyin ömür boyu yaptığı iş yaşam kalitesini ve biçimini belirlediğinden dolayı çok önemlidir. Kısaca bireyin istediği ve doğru olan mesleğini seçmesi, ömrünün büyük bir kısmının geçeceği çalışma ortamını ve yaşam biçimini, kalitesini belirlemesi demektir. Seçilen meslek geçici bir iş değil aynı zamanda belli formasyonu gerektiren ilgi, bilgi ve beceri isteyen sürekli bir uğraştır.
Erken yaşlarda hedeflerin belirlenmesi bu bakımdan çok önemlidir. Mesleki tercihler, ilk ve orta öğretim yıllarında verilecek kararlarla yapılan alan seçimleriyle yakından ilişkilidir. Mesleki tercihler, lise son sınıftan çok önce temel öğretimin son kademesinde sekizinci sınıfın sonunda girilen ortaöğretim kurumunun yapısına bağlı olarak da değişebilmektedir. Örneğin, meslek lisesine giren birinin, yükseköğrenim göreceği alan önemli ölçüde belirlenmiş olmaktadır. Lisedeki alan ve alınan seçmeli dersler de mesleki tercihe yön verecektir. Bu nedenle lisedeki alan seçimi de çok önemlidir. Bazen aileler meslek seçimi konusunda çocuklara baskı uygulamaktadırlar. Çocuğun yeteneklerine bakmadan onun için bir yol çizmektedirler. Bu açıdan ondan beklentiler oluşturmaktadırlar. Bu da meslek seçiminde yanlışlıklara sebep olmaktadır. Aileden çok çocuğun ne istediği daha çok önem taşımaktadır. Eğer çocuk istediği bir mesleği yapamazsa o meslekte zaten başarılı olamaz. Bu nedenle ailelerinde bu bilinçle hareket etmesinde fayda vardır.
Artık günümüzde tüm okullarımızda (özellerde aktif çalışır) çoğu devlet okullarında da meslekler konusunda okul rehberlik servisleri daha bilinçli çalışmakta ve öğrenciye gerekli bilgilendirmeleri yaparak hizmet vermektedir. Unutmalayım “birey meslek seçimi sırasında yetenek, ilgi ve isteklerini göz önünde tuttuğu oranda başarılı ve mutlu olur” ülke ekonomisine katkıda bulunur. Özellikle kazanç açısından ön planda olan mesleklere yeteneğiniz ve ilginiz olmadan tercihte bulunursanız kesinlikle büyük bir hayal kırıklığı yaşarsınız.
Seçtikleri meslek, yetenek ve ilgilerine uymayan kimselerin çalışmaya karşı isteksiz, işe devamsız, verimi düşük yeniliklere direnen ve her zaman mesleklerini değiştirme gayreti içinde olduklarını görmekteyiz. Bu da hem çalışan, hem de işveren tarafından çalışma hayatında istenmeyen bir durumdur. Bunun için meslek seçmek hayat biçimini seçmek demektir. Öyleyse gerçekçi ve doğru seçimi yapmak zorundasınız.
Meslek seçiminde dikkat edilmesi gerekenler önemli başlıklar
* Ben neler yapabilirim? (Bireyin yeteneklerinin belirlenmesi)
* Ben neleri yapmaktan hoşlanırım? (İlgi alanlarının belirlenmesi)
* Karakterim nasıl? (Kişilik özelliklerinin belirlenmesi )
* Ben ne istiyorum? (İş değerlerinin belirlenmesi)
* İlgi duyulan mesleklerin incelenmesi.
* Meslek mensuplarının yaptığı temel faaliyetler,
* Çalışma ortamı,
* Çalışma koşulları,
* Çalışanlarda aranılan nitelikler,
* Mesleğe hazırlanma,
* İlk işe giriş,
* Meslekte ilerleme,
* Kazanç,
* İş bulma olanağı ve mesleğin geleceği,
* Mesleğin gerektirdiği nitelikler vb.
Birey kendi özellikleri ile mesleğin özelliklerini eşleştirerek kararını oluşturabilir. Üzerinde durulacak temel nokta "Bireyin kendini olmak istediği gibi değil olduğu gibi" objektif olarak tanıması ve ilgi duyduğu mesleği de olumlu, olumsuz özellikleriyle tanımasıdır. "Ben ne kadar çok kazanabilirim?" yerine "Ben hangi işi en iyi şekilde yapabilirim?", "Hangi ortamlarda ve koşullarda çalışmaktan mutlu olurum?" sorusuna cevap vermesi ve hayattaki mutluluğu yakalamak için ilk adımı doğru atması önemlidir.
Bildiğiniz gibi sınav sistemi değişti. Şimdi sınavdan sonra puanları öğrendikten sonra meslek seçimleri yapılıyor. Bu nedenle üniversite adayların yazın yapacağı tercihlerinde mutlaka sevecekleri mesleklerin yeteneklerine uygun ve benimseyecekleri işi yapmaya yönlendirilmeleri büyük önem taşımaktadır.
Sevgili gençler “Öncelikle en çok istediğiniz meslekten başlayarak, yapmaktan hoşlanacağınız meslekler için bir liste oluşturun ve doğru bir sıralama yapın, uzman kişilerden yardım ve destek almaktan çekinmeyin. Seçtiğiniz meslekle ilgili etrafınızda çalışanlarla sohbet edin, onlar çalışma hayatında aktif oldukları ve bu işi yaptıkları için sizleri daha doğru yönlendirecek ve yaptıkları mesleğin artı, eksi, acı, tatlı yönlerini sizlerle paylaşacaklardır ”. Unutmayın insanlar zevkle, isteyerek ve keyif alarak yaptıkları mesleklerde hem daha başarılı hem de daha üretken olurlar.
Ancak bir başka ülkemiz gerçeğine değinmeden yazımı tamamlamak istemiyorum. Tabiiki gönül ister ki ülkemizde hiç olumsuzluklar yaşanmasın ve olmasın. Sorunlardan biri maalesef son yıllarda dikkat edilmesine rağmen hala meslek seçimi, bireyin yetenek ve ilgileri doğrultusunda tam anlamıyla yapılamıyor olmasıdır.. Bu durumu işsizlik, aile baskısı, çevre koşulları ve ekonomik olanaksızlıklar, bireyin meslek seçimini etkilemektedir. Bir yandan meslek sayısının giderek artması, her meslek dalında en yetenekli elemanın tercih edilmesi, pek çok alanda meslek eğitiminin zorunlu tutulması, bu eğitimin uzun ve masraflı olması, bunların yanı sıra, üniversiteye girmeyi başaran her öğrencinin yetenek ve ilgileri doğrultusunda öğrenim görmemesi, her mezunun da uzmanlık alanında iş bulamaması, gencin istediği mesleğe giriş koşullarından haberdar olmaması, çalışmayı tasarladığı alanı ve diğer meslekleri iyi tanımaması, karar sırasında kendi özellikleri ile, seçeceği mesleğin nitelikleri arasında uygunluk olup olmadığını aramaması, onun iş hayatında başarısız, mutsuz ve verimsiz olmasına yol açmaktadır.
İkinci sorun ise doğru seçimler yapılsa da iş bulamayan gençlerin yani İŞSİZLİĞİN artmasıdır. Evet gençler doğru tercih yapıyorlar, peki yeterli iş imkanları ve alanları yaratılıyor mu? Bugün gün geçtikçe sayıları çoğalan özel üniversiteler var. Bir sürü yeni açılan bölümler var. Bir çok gencimiz sadece üniversite diplomasını eline almak için rastgele bir seçim yapıyor. Peki ya sonrası? Bence yeterince düşünülmüyor sonrası. İş imkanı verilmeyen ve sunulmayan yeni açılan bölümler ve gittikçe sayıları artan işsiz gençler...
Sonuç olarak meslek alanında başarısızlık ve mutsuzluk duygularını yaşamamak için, birey öncelikle ne istediğini çok iyi bilmeli, kendini iyi tanımalı, daha sonra meslekler hakkında bilgi sahibi olmalı, nihayet seçmeyi düşündüğü meslek veya mesleklerin kendi özelliklerine uygun olup olmadığını araştırmalıdır. Gençlerin bu konuda ne istediğini bilmeleri, mesleki tercihlerini doğru yapmaları bu bakımdan çok önemlidir.
Peki bizler ne yapmalıyız; Gençlerimizi önce doğru alanlara yönlendirmeliyiz, yeni iş alanları ve imkanları sunmalıyız ki “ DAHA SAĞLIKLI VE MUTLU BİREYLER “ yetiştirelim.
Sevgi ve saygılarımla…
Küçükken sorulan klasik sorulardan biri büyüyünce ne olacaksın? sorusudur. Hiç düşünmeden verilen cevap ise çoğunlukla hep aynıdır.
“Ben büyüğünce doktor olacağım, öğretmen olacağım,mühendis olacağım” Çocukluğunuzu bir hatırlayın oyun oynarken bile birçoğumuz doktor, öğretmen ya da mimar, mühendis, polis olmuşuzdur. O zamanlar hiç bilmezdik, bu mesleklerin ne zorlukla seçildiğini, ne zorluklarla okunduğunu ve de ne zor şartlar altında görev yapıldığını.…
Bireyin ömür boyu yaşamını olumlu olumsuz etkileyen en önemli seçimlerinden birisi meslek seçimidir herhalde. Bu yazıdaki amacım araştırmalarım, gözlemlerim ve tecrübelerimle çocuklarımızı, gençlerimizi doğru meslek ve alan seçimine yönlendirmek “Meslek Seçiminde Nelere Dikkat Etmeliyiz? Hangi mesleği seçmeliyiz?” sorularının cevabını bulmak ve paylaşmaktır. İkinci yazımda ise teknolojinin ilerlemesiyle gelişen yeni meslekleri ve var olan meslek tanıtımlarını sizlere aktarmak olacaktır.. Umarım bu paylaşımlarım doğru yönlendirmelerimizle gençlerimize kendi meslek seçimlerinde yeni bir ışık tutar ve daha bilinçli seçimler yaparlar.
Meslek bildiğiniz gibi süreklilik gerektirir, maddi ve manevi olarak doyum ve kazanç sağlar. Meslek seçimi tüm yaşamını etkilediği gibi aynı zamanda yaşayacağı çevreyi, bir anlamda ekonomik durumunu ve ilişkide bulunacağı insanları da seçmiş olmaktadır. Bu nedenle bireyin ömür boyu yaptığı iş yaşam kalitesini ve biçimini belirlediğinden dolayı çok önemlidir. Kısaca bireyin istediği ve doğru olan mesleğini seçmesi, ömrünün büyük bir kısmının geçeceği çalışma ortamını ve yaşam biçimini, kalitesini belirlemesi demektir. Seçilen meslek geçici bir iş değil aynı zamanda belli formasyonu gerektiren ilgi, bilgi ve beceri isteyen sürekli bir uğraştır.
Erken yaşlarda hedeflerin belirlenmesi bu bakımdan çok önemlidir. Mesleki tercihler, ilk ve orta öğretim yıllarında verilecek kararlarla yapılan alan seçimleriyle yakından ilişkilidir. Mesleki tercihler, lise son sınıftan çok önce temel öğretimin son kademesinde sekizinci sınıfın sonunda girilen ortaöğretim kurumunun yapısına bağlı olarak da değişebilmektedir. Örneğin, meslek lisesine giren birinin, yükseköğrenim göreceği alan önemli ölçüde belirlenmiş olmaktadır. Lisedeki alan ve alınan seçmeli dersler de mesleki tercihe yön verecektir. Bu nedenle lisedeki alan seçimi de çok önemlidir. Bazen aileler meslek seçimi konusunda çocuklara baskı uygulamaktadırlar. Çocuğun yeteneklerine bakmadan onun için bir yol çizmektedirler. Bu açıdan ondan beklentiler oluşturmaktadırlar. Bu da meslek seçiminde yanlışlıklara sebep olmaktadır. Aileden çok çocuğun ne istediği daha çok önem taşımaktadır. Eğer çocuk istediği bir mesleği yapamazsa o meslekte zaten başarılı olamaz. Bu nedenle ailelerinde bu bilinçle hareket etmesinde fayda vardır.
Artık günümüzde tüm okullarımızda (özellerde aktif çalışır) çoğu devlet okullarında da meslekler konusunda okul rehberlik servisleri daha bilinçli çalışmakta ve öğrenciye gerekli bilgilendirmeleri yaparak hizmet vermektedir. Unutmalayım “birey meslek seçimi sırasında yetenek, ilgi ve isteklerini göz önünde tuttuğu oranda başarılı ve mutlu olur” ülke ekonomisine katkıda bulunur. Özellikle kazanç açısından ön planda olan mesleklere yeteneğiniz ve ilginiz olmadan tercihte bulunursanız kesinlikle büyük bir hayal kırıklığı yaşarsınız.
Seçtikleri meslek, yetenek ve ilgilerine uymayan kimselerin çalışmaya karşı isteksiz, işe devamsız, verimi düşük yeniliklere direnen ve her zaman mesleklerini değiştirme gayreti içinde olduklarını görmekteyiz. Bu da hem çalışan, hem de işveren tarafından çalışma hayatında istenmeyen bir durumdur. Bunun için meslek seçmek hayat biçimini seçmek demektir. Öyleyse gerçekçi ve doğru seçimi yapmak zorundasınız.
Meslek seçiminde dikkat edilmesi gerekenler önemli başlıklar
* Ben neler yapabilirim? (Bireyin yeteneklerinin belirlenmesi)
* Ben neleri yapmaktan hoşlanırım? (İlgi alanlarının belirlenmesi)
* Karakterim nasıl? (Kişilik özelliklerinin belirlenmesi )
* Ben ne istiyorum? (İş değerlerinin belirlenmesi)
* İlgi duyulan mesleklerin incelenmesi.
* Meslek mensuplarının yaptığı temel faaliyetler,
* Çalışma ortamı,
* Çalışma koşulları,
* Çalışanlarda aranılan nitelikler,
* Mesleğe hazırlanma,
* İlk işe giriş,
* Meslekte ilerleme,
* Kazanç,
* İş bulma olanağı ve mesleğin geleceği,
* Mesleğin gerektirdiği nitelikler vb.
Birey kendi özellikleri ile mesleğin özelliklerini eşleştirerek kararını oluşturabilir. Üzerinde durulacak temel nokta "Bireyin kendini olmak istediği gibi değil olduğu gibi" objektif olarak tanıması ve ilgi duyduğu mesleği de olumlu, olumsuz özellikleriyle tanımasıdır. "Ben ne kadar çok kazanabilirim?" yerine "Ben hangi işi en iyi şekilde yapabilirim?", "Hangi ortamlarda ve koşullarda çalışmaktan mutlu olurum?" sorusuna cevap vermesi ve hayattaki mutluluğu yakalamak için ilk adımı doğru atması önemlidir.
Bildiğiniz gibi sınav sistemi değişti. Şimdi sınavdan sonra puanları öğrendikten sonra meslek seçimleri yapılıyor. Bu nedenle üniversite adayların yazın yapacağı tercihlerinde mutlaka sevecekleri mesleklerin yeteneklerine uygun ve benimseyecekleri işi yapmaya yönlendirilmeleri büyük önem taşımaktadır.
Sevgili gençler “Öncelikle en çok istediğiniz meslekten başlayarak, yapmaktan hoşlanacağınız meslekler için bir liste oluşturun ve doğru bir sıralama yapın, uzman kişilerden yardım ve destek almaktan çekinmeyin. Seçtiğiniz meslekle ilgili etrafınızda çalışanlarla sohbet edin, onlar çalışma hayatında aktif oldukları ve bu işi yaptıkları için sizleri daha doğru yönlendirecek ve yaptıkları mesleğin artı, eksi, acı, tatlı yönlerini sizlerle paylaşacaklardır ”. Unutmayın insanlar zevkle, isteyerek ve keyif alarak yaptıkları mesleklerde hem daha başarılı hem de daha üretken olurlar.
Ancak bir başka ülkemiz gerçeğine değinmeden yazımı tamamlamak istemiyorum. Tabiiki gönül ister ki ülkemizde hiç olumsuzluklar yaşanmasın ve olmasın. Sorunlardan biri maalesef son yıllarda dikkat edilmesine rağmen hala meslek seçimi, bireyin yetenek ve ilgileri doğrultusunda tam anlamıyla yapılamıyor olmasıdır.. Bu durumu işsizlik, aile baskısı, çevre koşulları ve ekonomik olanaksızlıklar, bireyin meslek seçimini etkilemektedir. Bir yandan meslek sayısının giderek artması, her meslek dalında en yetenekli elemanın tercih edilmesi, pek çok alanda meslek eğitiminin zorunlu tutulması, bu eğitimin uzun ve masraflı olması, bunların yanı sıra, üniversiteye girmeyi başaran her öğrencinin yetenek ve ilgileri doğrultusunda öğrenim görmemesi, her mezunun da uzmanlık alanında iş bulamaması, gencin istediği mesleğe giriş koşullarından haberdar olmaması, çalışmayı tasarladığı alanı ve diğer meslekleri iyi tanımaması, karar sırasında kendi özellikleri ile, seçeceği mesleğin nitelikleri arasında uygunluk olup olmadığını aramaması, onun iş hayatında başarısız, mutsuz ve verimsiz olmasına yol açmaktadır.
İkinci sorun ise doğru seçimler yapılsa da iş bulamayan gençlerin yani İŞSİZLİĞİN artmasıdır. Evet gençler doğru tercih yapıyorlar, peki yeterli iş imkanları ve alanları yaratılıyor mu? Bugün gün geçtikçe sayıları çoğalan özel üniversiteler var. Bir sürü yeni açılan bölümler var. Bir çok gencimiz sadece üniversite diplomasını eline almak için rastgele bir seçim yapıyor. Peki ya sonrası? Bence yeterince düşünülmüyor sonrası. İş imkanı verilmeyen ve sunulmayan yeni açılan bölümler ve gittikçe sayıları artan işsiz gençler...
Sonuç olarak meslek alanında başarısızlık ve mutsuzluk duygularını yaşamamak için, birey öncelikle ne istediğini çok iyi bilmeli, kendini iyi tanımalı, daha sonra meslekler hakkında bilgi sahibi olmalı, nihayet seçmeyi düşündüğü meslek veya mesleklerin kendi özelliklerine uygun olup olmadığını araştırmalıdır. Gençlerin bu konuda ne istediğini bilmeleri, mesleki tercihlerini doğru yapmaları bu bakımdan çok önemlidir.
Peki bizler ne yapmalıyız; Gençlerimizi önce doğru alanlara yönlendirmeliyiz, yeni iş alanları ve imkanları sunmalıyız ki “ DAHA SAĞLIKLI VE MUTLU BİREYLER “ yetiştirelim.
Sevgi ve saygılarımla…
Facebook Yorum
Yorum Yazın