Serbest piyasa ekonomisinde en önemli kural arz-talep kanunudur. Yani fiyatları arz ve talebin kesiştiği bir diğer deyişle arz ve talebin dengelendiği seviye belirler.
Zor bulunan bir ürünün fiyatı yükselir. Ürün ne kadar zor bulunursa fiyat da o kadar yükselir. Zor bulunan ürüne fiyat kısıtlaması getirilse bile ürün karaborsaya düşer ve yine pahalı satılır. Ne zaman yeni üreticiler piyasaya girerek ürünün arzını artırır, o zaman fiyat yükselişi durmaya başlar.
Kolay bulunan ürünün ise fiyatı düşer. Talep edilenden fazla üretilmesi ise fiyatların daha da düşmesine yol açar. Ta ki üreticilerin bir kısmı faaliyetini durdurana kadar böyle devam eder.
Serbest piyasa ekonomisi bize durumu böyle özetlerken bugünlerde yaşadığımız piyasa hareketlerinin bunlarla hiç alakası bulunmamaktadır.
Yukarıdaki grafik son zamanlarda önemli hareketler gösteren Brent petrol fiyatlarına aittir. 2009 yılı Eylül ayında 36 dolarlara kadar düşen petrol fiyatları 2011 yılına kadar yükselişe geçmiş ve 126 USD fiyatına kadar yükselmiştir. Bu kadar yüksek fiyatlar global resesyonun konuşulduğu bir dönemde gerçekleşmesi manidardır.
Şimdi soruyorum, petrol fiyatlarının bu kadar yükselmesine neden olacak bir arz düşüşü veya talep patlaması oldumu?
Cevap kesinlikle hayırdır..
O zaman şimdi tekrar soruyorum, Ağustos 2014 ayında 115 USD civarında işlem gören brent petrolda ciddi bir arz patlaması veya talep daralması mı oldu da fiyatlar 49 USD seviyesine kadar düştü?
Cevap yine aynıdır “hayır”…
O zaman temel kurala göre yani arz ve taleple belirlenemeyen fiyatları manipüle eden nedir?
Petrolün yukarı gitmesi Rusya’yı en kötü rating derece sinden yatırım yapılabilir seviyeye taşımıştı. Şimdi de tersi oluyor..Sebep Ukrayna konusunda Rusya’nın tavrıdır.. O zaman petrol arz talebinden ziyade ülkelerin çıkarlarına göre belirlenen bir fiyat mekanizması oluşmuş durumda..
Şimdi analizlere bunu da eklememiz şart. Gelecekte piyasa üzerinde gücü fazla olanların çıkarları neyi gerektiriyorsa fiyatlar o yöne doğru hareket edecektir. Bizler de konumumuz itibariyle bundan karlı veya zararlı çıkacağız.
Saygılarımla,
Facebook Yorum
Yorum Yazın