İnsanın içini acıtsa da içimizdeki beyinsizlerin tarih bilmezlikleri yâda bilerek hainliklerine karşı Afganistan da ne işimiz var sözüne iki çift lafımız olsun diyerek bir cevap yazısı olsun diyerek kısa bir Afganistan tarihi özetlemekle başlamak gerekir.
Aslında bu da zaten Afganistan’ın geldiği durumu ve önümüzdeki zaman dilimi için jeostratejik konumuna açıklık getirir. Bugün Afganistan diye adlandırılan ülke Türklerin yoğunlukta olduğu kuzey bölgeleri tarihi Güney Türkistan olarak bilinmektedir. Ülke, Çin, İran ve Orta Asya gibi güçlü devletlerin bulunduğu bir coğrafyanın tam ortasında, göç ve ticaret yollarının ortasında kalmış; çok sayıda farklı aşiret, etnik grup ve farklı dillerin konuşulduğu, farklı kültürlerin oluşturduğu bir yapıyı barındırır. Hazar Denizi’nden Kaşgar’a, Urallardan Hindikuş Dağları’na kadar uzanan güzel Türkistan’ın doğal parçası görünümünü oluşturur. Tarihte binlerce yıl boyunca bu bölgede pek çok Türk Devleti kurulmuş ve etnik ve dini kökenlerine bakılmaksızın Türkler tüm halkalara adaletle yönetmiştir. AK Hunlar, Göktürkler, Gazneliler, Büyük Selçuklular, Emir Timur Devleti, Şeybani Özbekleri, Harzemşahlar, Avşarlar ve Babürler Afganistan üzerinde kurulmuş olan başlıca Türk devletleridir. Kaçınılmaz olarak bu devletlerin güç kaybetmeleri ve başka ifade ile tarih sahnesini terk etmeleri sonucu mevcut durum oluşmuştur.
19. Yüzyılda İngiltere ve Rusya arasında Asya’da egemen olma mücadelesinden Afganistan’da nasibini almıştır. Rus İmparatorluğu Türkistan’ı adım adım işgal ederek güneye doğru ilerlerken Hindistan’da bulunan İngiliz İmparatorluğu’nun işgal kuvvetleri de kuzeye doğru ilerlemiştir. Böylece Güney Türkistan’da karşı karşıya gelen İngiltere ve Rusya bu coğrafyada uzun süre çatışmış sonunda Afganistan’ı tampon bölge olarak kullanmışlardır. Kuzeyi Türkistan, güneyi de Peştunistan ve Belucistan’dan koparılarak oluşturulan Afganistan Devleti, Peştun idaresine bırakılmıştır. Ruslar ve İngilizler tarafından çizilen bu suni sınırlar Afganistan’da bugüne dek devam eden istikrarsızlığın önemli nedenlerinden biri olmuştur. Afganistan nüfusunun çoğunluğunu oluşturan Peştunlar Farsça (Afgan) demek, Afgan adının bütün Afganistan halkı için kullanılmaya başlamasından önce bu adı taşırlardı. Pakistan’da tahminen 40 milyon Peştun yaşamaktadır. Afganistan nüfusunun %40’nı oluşturan Peştunlar 16 milyon civarındadır. Tacikler % 27, Özbekler %9 Türkmenler %4, Aymaklar %4, Paşailer %2Kırgızlar %1,Hazaralar %9, Beluçlar %2’yi nüfusuyla bugünkü Afganistan mozaiğini oluşturmaktadır. Gelelim tüm bu mozaiği oluşturan Afganistan’ın geldiği durumu izah edebilecek resmi nasıl anlatalım.
Bizim gündemimize 1979 da darbeyle yönetime gelen iktidarı desteklemek için ülkeyi işgal eden SSCB’nin işgali ile bu işgale karşı halkın mücadeleye başlaması sonucunda bizdeki tabiri ile Afgan cihadı başlamıştı bu mücadeleye ülkemizden de birçok insan savaşa katılmış. Pakistan da örgütlenerek ve eğitilen savaşçılar Amerika’nın Sovyetlerle olan soğuk savaşın maşası olarak kullanıldı. Sonuçta Ruslar büyük kayıplar vererek Afganistan’ı terk ettiler. Tabi ki akabinde Afganistan mezarlığına SSCB’yi gömerek. İşte Afgan cihadında Pakistan’ın medreselerinde eğitilen bu Afganlara talebe isminden dolayı Taliban dendi. Talibanı da doğal olarak oluşturan etnik kimlik Peştunlar Afganistan yönetimini savaşarak ele geçirdiler. Talibanın bugün geldiği ideolojik pozisyonun kaynaklarını izah etmek için sadece Sovyet Amerikan bilek güreşi yeteri kadar izah edici olmayabilir. Bunu daha derinlerde olan başka sebepleri de var tabii. Burada hemen şu Kızılderili atasözü ‘’Eğer bir nehirde iki balık kavga ediyorsa, bilin ki oradan az önce uzun bacaklı bir İngiliz geçmiştir.’’ konuyu açıklayacaktır. Hindistan’da İngilizler yönetimi 1947’de kaybedince Pakistan bağımsız bir ülke olduğunda, ülkedeki Peştular Afganistan’daki Peştularla birleşerek “Peştunistan” isimli bağımsız bir ülke kurma taleplerini gündeme gelmeli diyerek suyu bulandıran İngilizler Pakistan kurulduğunda bünyesinde bulunan Bangladeş’in ayrılma acısını yaşayan Pakistan’ı kışkırttı. Bu sebeple Afganistan da yaşayan Peştunlardan fazla Peştun yaşayan Pakistan istihbaratının aklına karpuz kabuğu kaçırdı. Sonuçta bu süreçte Talibanın hamisi Pakistan ileride bir bölünme riskine karşı Peştun milliyetçiliğine karşı Talibanı daha da radikalleştirerek Vahhabi İslam’ı ile Peştun milliyetçiliğinin üstünü örttüler. Bugün karşımızda olan Taliban fotoğrafı bu sebeplerden dolayı oluştu. İşte Amerika’nın 11 Eylül feyk operasyonundan sonra Afganistan’dan bugünlerde kaçarak çıkmasının altın pek hayra bir şey görmek mümkün değil gibi gözüküyor. Bu mozaikte oluşacak kaos daha büyük olaylara gebe. Yukarıda rakamlarla verdiğimiz nüfus dağılımı içinde bir başka ayrıntıyla yazımızı sonlandıralım. Afganistan nüfusu içinde ikinci en kalabalık gurup Taciklerin nüfusu şu anki Tacikistan nüfusundan fazladır.
Hayırlı işler dileğiyle Rabbim yar ve yardımcımız olsun.
Facebook Yorum
Yorum Yazın