Müzik deyince ilk olarak aklıma ritim, folklor, opera, dans, şarkı, türkü, pop, arabesk vb. geliyor. Ne dersek diyelim bir şekilde, sevincimizde neşemizde, üzüntümüzde kederimizde, hayatımızın içinde yer alıyor. Hareketini müziğe uygun senkronize edebilen bilindik tek canlı türü olduğumuzu düşündüğümüzde müzik, ritim ve dansın insanlık tarihinde önemli bir role sahip olmasına şaşırmamak gerekli.
Peki, Beynimizi müzik sayesinde geliştirebilir miyiz?
Evet, evet ancak bu küçük yaşlarda daha kolay olacaktır tabii. Hatta bilim insanları daha ana rahminde iken bile müzik dinlemenin uzun dönem hafızayı harekete geçirdiğini düşünür. Elbette dinlemenin ötesinde bir de enstrüman çalmak bilinen her şeyden daha fazla beyni harekete geçirme potansiyeline sahip.
Müzik dinlerken, beyne giden kan ve oksijen miktarında artış olduğu için, uyarıcı ve harekete geçirici etkisi var. Kalp atışlarını ve metabolizmayı doğrudan etkiler. İdmanlarda tempolu ve ağır müziğin etkileri farklı sonuçlar doğurmuştur. Kısaca Müzik ilham verir, duyguları harekete geçirir ve yaratıcılığı artırır. Beyindeki nöral aktiviteyi artırarak işitsel, görsel, duygusal, dilbilimsel ve hatta fiziksel duyumsama ve hareketleri senkronize şekilde yönetir. Bir melodi duyduğumuzda beynimizdeki farklı işlevlere sahip birçok bölge etkin hale gelir. Bir müzik aleti çaldığımızda ise bu etki çok daha belirginleşir. Üstelik yeni bir enstrüman çalmayı öğrenmek için asla geç değildir. Çocukluktan itibaren öğrenmek daha kolay olsa da, ilerleyen yaşlarda da bu kesinlikle imkânsız değildir.
Bir Enstrüman Çalarken Beyin Nasıl Çalışır?
Bir müzik parçasına ait olan notaları okuyup sonra onu çalmaya çalıştığınız süreci düşünün.Bu esnada beyniniz birden çok işlevi yerine getiriyor. Notaları okumalı, ritmi anlamalı ve sürdürmelisiniz. Notaları / akorları çalmak için hafızanızı ve eşzamanlı olarak da ellerinizi, nefesinizi uygun şekilde kullanmalısınız. Bir dil veya resim öğrenmenin aksine, bir müzik aletini çalmayı öğrenmek için beynin belirli bölgeleri yoktur. Bunun yerine, beynin çeşitli bölgelerinin birlikte çalışması söz konusudur.
Örneğin, keman çalmak parmakların (özellikle notaları basan sol el parmaklarının) büyük ustalık ve eşgüdümle çalışmasının yanı sıra, nota basma ile yay kullanmayı senkroni¬ze etmek için her iki el arasında eşgüdüm sağlamayı da gerektirir. Eğer usta bir kemancıyı MRG aygıtına sokarsak, beynin çok daha büyük bir bölgesinin (sağ primer motor kortek¬sinin) sol parmaklara tahsis edildiğini görürüz. Kemancıların beyninin her iki tarafı arasında daha fazla bağlantı mevcuttur. Bu da keman çalmayan birisine göre her iki elleri arasında nasıl daha iyi bir eşgüdüm sağlayabildiklerini açıklar. Benzer şekilde, piya¬nistlerin beynindeki bu korteks bölgesinde de çok daha fazla sayıda sinir devresi bulunmaktadır.
Tüm bu farklı bölgeler ve bahsedilmeyen daha fazlası, Beethoven’ın “Ayışığı sonatı” nı üretmek için birbirleriyle koordineli biçimde çalışır. Ayrıca konsantre olmak için prefrontal korteksin parçalarını, parçalara duygusal olarak yanıt veren beyin bölümlerini ve hipokampus gibi hafıza yapılarını kullanırız.
Özetle enstrüman çalmak, beynin birçok biriminin birlikte kullanılmasını sağlar. Bu nedenle uzmanlar, müziğin bilişsel faydalarından yararlanmak istiyorsak bir enstrüman çalmaya başlamamızı tavsiye eder.
İleri Yaşlarda Enstrüman Çalmak Mümkün mü?
Şunu unutmayalım ağaç yaşken eğilir. Koordinasyonu geliştirmek ve sürdürmek çocuklukta yetişkinlikte olduğundan daha kolaydır. Bunun nedeni çocukların beyin hücreleri gelişim sürecindedir. Bu esnada sadece çaldığınız enstrümana ayrılmış hücreler oluşturmak daha kolaydır. Ancak bir yetişkinlikte bu süreç zaten var olan hücreler arasında yeni bağlantılar kurmak ve ardından bu nöronal yolları güçlendirmek sayesinde olur. Bu biraz daha fazla çaba gerektirse de asla imkansız değildir. Burada anahtar kelimeler sabır ve disiplindir. Ancak bunun karşılığında elde edeceğiniz avantajlar çok daha fazladır. Öncelikle en bilinen avantaj, müzik ile uğraşmanın stresin ilacı olmasıdır. Ayrıca bir enstrüman çalmayı öğrenmek, diğer yeni zorluklar gibi beynimizdeki gri hücrelerin çalışmasını sağlar. Beyin hücrelerinizin zayıflamasını önler.
Yetişkin beyni durağan ve değişmez değildir. Yetişkinlikte bile beynin yeni bağlantılar oluşturma yeteneği vardır. Bu yeteneğe plastisite denir. Ancak elbette kullanılmayan şey gelişmez, yok olur. Bu nedenle pratik ve tekrar yeni oluşan beyindeki bağlantıları güçlendirir. Çocukken enstrüman çalmayı öğrenmenin kolay olmasının bir nedeni de çocukların başarısızlığa yetişkinlerden daha fazla tahammül etme potansiyeli olmasıdır. Ayrıca kendileri ile ilgili önyargılar geliştirmedikleri için pratik yapmayı daha kolay bulurlar. Müzik, ilham gücüne sahiptir ve aynı zamanda sağlığınızı, refahınızı artırabilecek güçlü psikolojik etkileri vardır. Müziği yalnızca eğlence aracı olarak düşünmek yerine, günlük yaşamınıza müzik katmanın bazı zihinsel faydalarını düşünün. Sonuç olarak daha motive, mutlu ve rahat hissettiğinizi göreceksiniz.
Kısaca, ileri dönemde bir enstrüman çalmayı öğrenmek göz korkutucu görünmesine rağmen imkansız değildir! Bugüne kadar hayalini kurup bir türlü fırsat bulamadığınız bir deneyim ise hemen başlamanız hem psikolojiniz hem de beyniniz için en iyisidir.
Sağlıkla ,mutlulukla ve müzikle kalın…
Facebook Yorum
Yorum Yazın