1990’lı yıllardan itibaren hayatımıza hızlı giren bilgisayar ve internet günümüzde toplumsal yaşantının en önemli öğelerinden birisidir. Her alandaki bilgiye hızlı ve kolay ulaşım olanağı sağlayan bu ikilinin günlük yaşamımızdaki yeri oldukça büyüktür. Bil¬gisayarlar soyut matematik dünyasındaki hayal ürünleri olarak doğmuş olmakla birlikte, uygulamada son derece etkili cihazlar olarak yerlerini almışlardır. Ancak bilgisayarlar, kelimeleri veya sayıları bizim gibi anlayamazlar. Modern yazılımlar, biz kullanıcıların bunu görmemesini sağlasa da aslında arka planda sıfırlar ve birlerden oluşur. Karmaşık verileri anlamak için, bilgisayarınızın bunları ikili olarak kodlaması gerekir. İkili sayı sistemi, sayıları yazmanın farklı bir yolundan başka bir şey değildir.
Çoğumuz 10 tabanını yani onluk sayı sistemini biliriz. Onluk sayı sistemi 0 ile 9 arasında değişen on basamaktan yararlanır. Bu sayı sisteminde her basamak bir öncekinden on kat daha fazla değerdedir (1, 10, 100, vb.). İkili sayı sistemi içinde durum aslında benzerdir. Her rakam bir öncekinden iki kat daha değerlidir. İkili sayı sisteminde ilk rakam ondalık sisteme göre düşünürsek 1 değerindedir. İkinci rakam 2, üçüncü rakam 4, dördüncü 8 biçiminde devam eder. Bu sayıların hepsini toplamak da bize ikilik sistemdeki sayının onluk sistemdeki karşılığını verir.
İkilik düzenin çıkışı antik çağlara uzanır, fakat bu düzeni detaylı olarak incelediğini bildiğimiz ilk kişi Gottfried Leibniz‘tir. Kendisi Evet – hayır, açık – kapalı gibi hayatın ve tüm düşüncelerin ikili önermelere indirgenebileceğini düşünürdü. Sonrasında sayıları birler ve sıfırlardan oluşan, sonu gelmeyecek gibi gözüken listeler olarak yazmaya başladı. İkilik düzenin “açık-kapalı” mantığı, birkaç yıl sonra Fransız bir ipek dokuyucusu mucit olan Joseph Jacquard’ın dikkatini çekti. Sonunda dokuma tezgâhlarında bir yenilik yapmaya karar verdi. Geliştirdiği delikli kartlar ile gelecekte bilgisayar devrimine yol açacak kişilerden biri oldu. Ama 0 ve 1’in müthiş gücünü tam olarak anlayışımızı George Boole’a borçluyuz.
Peki, Bilgisayarlar Neden İkili Sistem Kullanır?
Kısa cevap: donanım ve fizik yasaları.
Bilgisayarınızdaki her sayı bir elektrik sinyalidir ve bilgisayarların ilk zamanlarında elektrik sinyallerini çok hassas bir şekilde ölçmek ve kontrol etmek çok daha zordu. Yalnızca negatif yük ile temsil edilen “açık” durum ile pozitif bir yük ile temsil edilen “kapalı” durum arasında ayrım yapmak daha mantıklıydı. Bu nedenle, ilk oda büyüklüğündeki bilgisayarlar, sistemlerini oluşturmak için ikili sistemi kullandılar.
Neden Sadece İkili Sayı Sistemi?
“Neden sadece 0 ve 1?” Bir rakam daha ekleyemez miyiz? Başka bir rakam eklemek, farklı akım düzeyleri arasında ayrım yapmamız gerektiği anlamına gelir. Bunun sonucunda sadece “kapalı” ve “açık” değil, aynı zamanda “biraz açık” gibi durumlar ortaya çıkabilir. Bilgisayarlarımızda yer alan elektronik devreler 0 olarak yorumlanabilen “voltaj düşük” durumu ile 1 olarak yo¬rumlanabilen “voltaj yüksek” durumu gibi iki farklı du-rumdan birinde bulunabilen basit sistemlerin birbirlerine bağlanmasıyla inşa edilir. Birden fazla voltaj seviyesi kullanmak isterseniz, onlarla kolayca hesaplamalar yapmanın bir yoluna ihtiyacınız olacaktır. Aslında ternary bilgisayar denilen ve üçlü sayı sistemi kullanan bir bilgisayar 1950’lerde ortaya atılsa da geliştirilmesi durdurulmuştur.
Facebook Yorum
Yorum Yazın