Sayda (Sidon) 400 yıl Osmanlı idaresinde kalan şehir

  • Yazdır
  • A
    Yazı Tipi
  • Yorumlar
Sayda (Sidon) 400 yıl Osmanlı idaresinde kalan şehir
Lübnan - Sayda (Sidon) 400 yıl Osmanlı idaresinde kalan şehir

Beyrut’un yaklaşık 45 km. güneyinde yer alır. Lübnan’ı oluşturan idarî birimlerden (muhafaza) Cenûb idarî bölümünün merkezidir. Fenikeliler tarafından Sidon adıyla kurulmuş olup Antik dönemde sahildeki stratejik konumu ve limanı sebebiyle önemli bir ticaret yeriydi. Asur kitâbelerinde Siduunnu, Şidunu, Ziduna, Grek ve Latin kaynaklarında Sidon ve Sidonia olarak yer almış Arapça’ya Sayda şeklinde geçmiştir. Şehir, Büyük İskender’in istilâsının ardından milâttan sonra 64 yılında bütün Suriye ve Lübnan gibi Roma hâkimiyetine girmiştir.

Sayda, Lübnan sahilindeki Irka, Cübeyl ve Beyrut gibi şehirlerle birlikte Yezîd b. Ebû Süfyân tarafından 16 (637) yılı civarında fethedildi ve Dımaşk cündüne bağlandı. Arap yarımadası ile Yemen’den getirilen çeşitli kabileler şehirde iskân edildi. Hz. Ömer’in hilâfetinin son yıllarında kısa bir süre Bizanslılar’ın eline geçtiyse de Hz. Osman’ın hilâfetinin ilk döneminde Suriye Valisi Muâviye tarafından geri alındı. Muâviye, Bizans saldırılarına karşı şehri korumak üzere karakollar kurdurup asker yerleştirdi, böylece Sayda bir ribât şehri haline geldi. Yine bu devirde Sayda’ya İranlılar’ın iskân edildiği belirtilmektedir. İlk dönem İslâm coğrafyacıları Sayda’yı Dımaşk’ın limanı diye zikreder.

Osmanlı Dönemi.

Sayda, Yavuz Sultan Selim’in 922 (1516) Mercidâbık zaferinden sonra Osmanlı ülkesine katıldı. Osmanlılar, Suriye ve Filistin’de ele geçirdikleri bölgeleri vilâyet-i Arab adıyla teşkil ettikleri beylerbeyiliğe bağladılar. Sayda, Şam sancağının bir kaza merkezi olarak teşkilâtlandırıldı. XVI. yüzyılın ilk yarısında bu konumunu koruyan Sayda’nın, 975-982 (1568-1574) yıllarını kapsayan sancak tevcih defterinde Beyrut ile birlikte bir sancak durumuna getirildiği görülmektedir. Yine 986-995 (1578-1587) yıllarını ihtiva eden sancak tevcih defterinde Beyrut ve Sayda bir sancak olarak kaydedilmiş, ancak yanına “merfû”dur (sancaklıkları kaldırılmıştır) kaydı düşülmüştür. Sayda ve Beyrut, 1016’da (1607) hazırlanmış olan Ayn Ali Efendi Kanunnâmesi’nde ayrı birer sancak şeklinde Şam eyaleti sınırları içerisinde gösterilmiştir.

Osmanlı idaresi altındaki Sayda’nın fizikî durumuyla ilgili bilgiler XVI. yüzyılda tutulmuş tahrir defterlerinde yer alır. Buna göre Sayda üç müslüman ve bir yahudi mahallesine sahip küçük bir kasaba hüviyetindedir. Müslüman mahalleleri Kale, Dekakin ve Bahr isimlerini taşır. Bu defterlerden 977 (1569-70) tarihli olanına göre şehirde 530 hâne, 230 mücerret müslümanla yirmi beş yahudi ve üç cizye mükellefi hıristiyan nüfusu yaşamaktaydı. Söz konusu rakam şehrin 3000 dolayında bir nüfusa sahip olduğunu gösterir.

Sayda şehrinde 1893-1895 yıllarında 8287’si müslüman, 2448’i gayri müslim 10.735 kişi yaşamaktaydı.

Bu nüfus 1900-1901’de 11.970’e yükseldi. Bunun 9299’u müslümanlardan, 2731’i gayri müslimlerden meydana gelmekteydi.

1908 yılında 12.627 olan şehrin nüfusu 1916-1917’de 14.167 kişiye yükseldi. Bu nüfusun 11.398’ini müslümanlar, 2769’unu çeşitli din ve mezheplere mensup gayri müslimler oluşturmaktaydı.

Sayda, I. Dünya Savaşı’nın ardından Ekim 1918 başında İngilizler tarafından işgal edildi.

Nisan 1920’deki San Remo Konferansı’nda bütün Suriye ve Lübnan topraklarıyla birlikte Fransız manda yönetimine devredildi. Fransa’nın Eylül 1921’de Büyük Lübnan Devleti’nin kurulduğunu ilân etmesiyle bu devletin sınırları içerisinde yer aldı.

Şehir, 1948 Arap-İsrail savaşı ve sonrasındaki gelişmelerin ardından yoğun bir Filistinli göçmen akınıyla karşı karşıya kaldı. 1946’da 15.000 kadar olan şehrin nüfusu bu hadiselerle büyük bir patlama gösterdi. Şehrin 1980’de 117.000 kişiye ulaşan nüfusunun yarısını Filistinli göçmenler oluşturmaktaydı. Sayda giderek Filistinli gerillaların merkezi olmaya başladı. Bu gerillaların sınırı geçerek İsrail’de gerçekleştirdikleri eylemler 1970’lerin ortalarından itibaren Lübnan-İsrail ilişkilerinin bozulmasına yol açtı. Birkaç defa yoğun İsrail bombardımanına mâruz kalan Sayda 1982’de işgal edildi. Lübnan’daki İsrail işgali 17 Mayıs 1983 antlaşması gereğince 1985’te son buldu. Sayda’nın 2003 yılındaki nüfusu 140.000’dir.

Anahtar Kelimeler:
  • 0
    SEVDİM
  • 0
    ALKIŞ
  • 0
    KOMİK
  • 0
    İNANILMAZ
  • 0
    ÜZGÜN
  • 0
    KIZGIN
Osmanlı -İnsanlığın Son Adası - Mustafa ArmağanÖnceki Haber

Osmanlı -İnsanlığın Son Adası - Mustafa...

Kızıl Elma Peşinde Bir Ömür - Mustafa ARMAĞANSonraki Haber

Kızıl Elma Peşinde Bir Ömür - Mustafa AR...

Yorum Yazın

Başka haber bulunmuyor!

casibom-deneme bonusu-maizlik.com-kodim0313kpr.com-www.lataant.com-www.inst-fbchurch.com-wiselifecare.com-metrorelocation.net-milsgallery.com-hairsalonranchocucamonga.com-

Ana Sayfa
Web TV
Foto Galeri
Yazarlar